5 Ocak 2018 tarihli ve 30312 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan karar ve tebliğ ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar (“32 Sayılı Karar”) da 2018/11185 sayılı Karar’la, Bakanlar Kurulu tarafından önemli değişikliklere gidilerek dövizli kredilere ilişkin bazı sınırlayıcı düzenlemeler yapılmıştır.

32 Sayılı Karar’ın 17. maddesine göre Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından kredi temin etmeleri, bu kredileri bankalar aracılığıyla kullanmaları kaydıyla serbesttir. Ancak 02/05/2018 tarihinde yürürlüğe girecek olan söz konusu değişiklikler ile artık döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler yurt dışından veya yurt içinden döviz kredisi kullanamayacaklar.

Böylece 32 Sayılı Kararın ‘Krediler’ başlıklı 17’nci maddesi kredinin menşei açısından yurt dışından temin edilen krediler ve yurt içinden temin edilen krediler olmak üzere ikiye bölünmüş ve döviz kredisinin kullanım kabiliyeti açısından da döviz geliri olanlar ve olmayanlar şeklinde bir ayrım getirilmiş oldu.

“Döviz Geliri” kavramı karar kapsamına alınmıştır. İlgili mevzuat ile belirlenen ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelirler döviz geliri olarak tanımlamaktadır.

Yeni değişiklikler ile birlikte döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından veya yurt içinden döviz kredisi temin etmeleri bazı istisnalar dışında yasaklanmış durumdadır.

Bu istisnalar kapsamında da öncelikle dikkat çeken husus, kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredilerinin istisna kapsamında tutulmuş olmasıdır. Dolayısıyla, yurt içinden ve yurt dışından temin edilen nakit döviz kredisi borçlarının geri ödemesi yapılmamış toplamı yani kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişiler döviz geliri elde edip etmediğine bakılmaksızın döviz kredisi kullanabilecekler.

İlaveten;

  • Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinin kullanacakları döviz kredileri.
  • Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile 24.12.2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17. sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri,
  • Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayi Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayi projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri,
  • Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri,
  • İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç malî yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri,
  • Bakanlıkça henüz belirlenmemiş ancak ileriki bir tarihte belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri de döviz geliri kuralına getirilen istisna kapsamında sayılmıştır.

Döviz geliri olanlar açısından ise son üç yılın döviz gelirinin 3 katından fazla kredi alınması artık mümkün olamayacak. Zira Kullanım tarihinde, krediyi kullananın kredi bakiyesinin 15 milyon ABD Dolarının altında olması durumunda, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son 3 mali yılın döviz gelirleri toplamını aşamayacaktır. Kredi bakiyesi 15 milyon ABD Dolarının altında olan Türkiye’de yerleşik kişilerin döviz kredisi kullanım talepleri sırasında son 3 mali yıla ilişkin döviz gelirlerini mali müşavirlere onaylatmaları zorunlu olacaktır.

Bu değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, istisnalar hariç olmak üzere devam eden döviz kredileri ve dövize endeksli krediler de yenilenmeyecektir.

Yapılan tüm düzenlemelerden anlaşılması gereken sonuç ise şirketlerin ölçekleri göz önünde bulundurularak küçük ve orta boy işletmelere dövizli kredilerde sınırlama getirilmek istendiği ve döviz cinsinden borç yükümlülükleri olan şirketler arasında bu yükümlülüklerin miktarını göz önüne alarak bir ayrıma gidildiğidir.

Av. Gonca Tekeli