Almanya’da yatırım konusu her geçen gün daha çok Türk şirketinin gündemine alınan bir konu haline geldi. Türk şirketleri son dönemlerde Almanya’da şirket kurma veya devralma ya da stratejik ortaklıklar kurma yoluyla Almanya ve dolayısıyla Avrupa Birliği pazarına girme çalışmalarını yoğunlaştırmaya başladı. Bu nedenle bu önemli konuya eğilip, bir makale serisi hazırlayarak akıllardaki soruları cevaplamaya çalıştık.
Bu makalemizde, Almanya’da yatırıma karar verme nedenlerini ve şirket kuruluşu prosedürünü açıkladık. Önümüzdeki ay yayınlanacak makalemizde de şirket kuruluşunda teşvikler, yatırım sonrası oturum alınması, Almanya’da şirket satın alma ve “Made in Germany” konularına eğileceğiz.
- Neden Almanya?
Gayri safi yurtiçi hasıla açısından değerlendirildiğinde Avrupa’nın en büyük ve dünyanın da dördüncü büyük ekonomisine sahip olan Almanya, sahip olduğu bu ekonomik konum itibariyle yatırımcılar için sadece Avrupa piyasasına değil aynı zamanda dünya piyasalarına açılırken pek çok avantajı beraberinde getiren bir ülkedir. Özellikle şirket kuruluşu sonrası şirket projelerinin finansmanında bu avantaj çok önemli bir rol oynamaktadır.
Almanya’nın Avrupa’daki coğrafi olarak merkezi konumu ve son derece gelişmiş olan karayolu, demiryolu ve telekomünikasyon ağı da yatırımcıların amaçladıkları ticari hedeflere ulaşmalarını kolaylaştırmaktadır. Almanya’nın en güçlü olduğu sektörler hizmet, sanayi ve inşaat sektörleridir. Özellikle İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkışı banka sektöründeki ağırlığın daha da Almanya’ya kayışına neden olmaktadır.
Almanya piyasasına hakim olan iş etiği ve zamanlı ödeme etiği ve ülkede teknolojik anlamda var olan güç yabancı yatırımcıların Almanya’da şirket kurarak ve/veya stratejik ortaklıklara girerek kendi ülkelerindeki şirket imajını güçlenmelerini de sağlamaktadır. Özellikle de “Made in Germany” etiketi altında satılan ürünlerin satışının çok daha rahat yapıldığı ve ürünlerin fiyatında pazarlık aralığının düştüğü görülmektedir.
Almanya’da kurulan şirketlerde ortakların Alman vatandaşı olması ya da Almanya merkezli bir tüzel kişilik olması şart koşulmamıştır. Bu durum yüzde yüz yabancı sermaye ile şirket kuruluşuna imkan vermektedir. Alman yatırımcı için geçerli olan hukuki şartlar, yabancı yatırımcılara da uygulanmaktadır.
Ayrıca yatırımcılar için bir diğer avantaj Almanya’daki sağlık ve sosyal sigorta sisteminin pek çok ülkeye nazaran şirket çalışan ve yöneticilerini tatmin edici çözümler sunmasıdır. Bu durum şirket kuruluşu sonrası yönetici ve çalışan bulmada avantaj sağlamaktadır.
- Almanya’da Sermaye Şirketi Kuruluşu
- Genel Bilgiler:
Türkiye’de de sermaye şirketi olarak tanıdığımız ve ortakların sorumluluğunu sermaye ile sınırlama esasına dayanan Anonim Şirket (Aktiengesellschaft – AG) ve Limited Şirket (Gesellschaft mit beschränkter Haftung – GmbH) kurulması Almanya’da da mümkündür. Ancak Almanya’da ilk yatırımlarını yapmak isteyen Türkiye çıkışlı yatırımcılara önerimiz, yönetilmesi çok daha kolay olan Limited Şirket ile yatırıma başlamaları ve eğer istiyorlarsa Anonim şirkete ülkeyi ve pazarı tanıyıp, uygun personeli oluşturduktan sonra geçmeleridir. Çünkü gerçekten iki şirket arasında yönetim zorluk derecesi ve uyulması gereken kurallar anlamında önemli farklar bulunmaktadır. Pazara girişte çok daha detaylı bir yönetim gerektiren bir şirket türü seçilmemesi mantıklı olacak, kurulan şirkete pazarda bir yer edindirmeye daha fazla konsantre olunması işleri kolaylaştıracaktır.
- Almanya‘da Limited Şirket (Gesellschaft mit beschränkter Haftung – GmbH) Kuruluşu ve Limited Şirketlerle İlgili Detaylar
Almanya’da son derece düşük sermayeli bir limited şirket (Unternehmergesellschaft UG – sog. Mini GmbH) kurmak mümkün olsa da, yurtdışından yapılan yatırımlarda, ciddiye alınmak için, özellikle de yatırım sonrası şirket ortağı ya da yöneticisi ya da çalışanının Türkiye’den Almanya’ya gönderilmesi isteniyor ise, mini GmbH’nın tercih edilmemesi ve normal sermayeli bir limited şirket kurulmasını tavsiye ediyoruz. Normal sermayeli bir limited şirkette anasermaye en az 25.000,- EUR olmalıdır. Sermayenin yarısından az olmamak üzere ne kadarının başından, yani kuruluş esnasında yatırılacağı belirlenmeli ve geri kalanının en geç ne zaman yatırılacağı şirket sözleşmesinde belirtilmelidir.
Almanya’da limited şirket tek veya daha çok ortaklı kurulabilmektedir. Kuruluş için ilk olarak şirket merkezinin hangi şehirde olacağı belirlenmeli, bir şirket adresi bulunmalıdır. Şirketin kurulur kurulmaz bir mali müşavir tarafından vergi açılışının yapılması gerektiği için yine kuruluş öncesi mali müşavir ile anlaşılmalıdır. Şirket sözleşmesi Alman Kanunlarına uygun olarak hazırlanmalı ve Almanya’da şirket merkezinin bulunmasını istenilen şehirde bir noter tarafından tasdik edilmelidir. Tasdik sırasında tüm ortaklar bulunabilir. Ya da ortaklar ayrı ayrı zamanlarda tek tek notere giderek sözleşmeyi imzalayabilirler. Ancak kuruluşa tüm imzalar tamamlandıktan sonra devam edilebilecektir. Bir ortak sözleşmeye imza atmak için Almanya’ya gelemiyorsa, bu ortak diğer bir ortağa ya da 3. kişiye kuruluş ve ilk işlemler için özel bir vekaletname verebilir. Ama bu kuruluşa özel vekaletin Alman Kanunlarına uygun verilmesi gerekmektedir.
Sözleşmenin tüm ortaklarca (aslen ya da vekaleten) imzalanması ve noterce tasdiki sonrası sermayenin en az yarısı olmak üzere şirket sözleşmesinde belirtilen kısmı şirket adına bir banka hesabı açtırılarak buraya yatırılmalı ve paranın yatırıldığına dair dekont notere ulaştırılmalıdır.
Almanya’da bankalar yabancı uyruklu kişilerin kurduğu şirketlere hesap açmadan önce kendilerine detaylı bir dosya sunulmasını ve kendilerine kurulacak şirkete ve şirket ortaklarına ve Almanya’da potansiyel proje varsa buna dair bilgiler verilmesini isteyebilmektedir. Bu her zaman olmasa da her hesap açma talebi kabul edilmemektedir. Bu nedenle kurulacak şirketlerin ortaklarının şirket sermayesinin yatırılacağı bankayla mutlaka noterdeki kuruluş işleminden önceden irtibata geçmiş olması gerekmektedir. Banka tarafından istenen belgelerin önceden ayarlanması, tercüme edilmesi gerekebilmektedir. Bankaya söz verilen sermayenin yatırılmasına kadar şirket tam anlamıyla kurulamadığı için vakit kaybetmemek adına kuruluş işlemlerine başlamadan bir banka ile anlaşılması uygun olacaktır. Şirket sermayesi arttıkça bankaların da hesap açmada kolaylık sağladığı görülmektedir.
Şirket kuruluşunun ne kadar sürdüğü tarafımıza en sık sorulan sorulardan biridir. Şirket adresine karar verildikten, vergi açılışını yapacak ve şirket muhabesini tutacak muhasebeci ile anlaşıldıktan, banka ile hesap açma ile ilgili görüşülerek hesap açma onayı alındıktan, tüm kuruluş evrakları hazırlanarak notere verildikten sonra tescilin yapılarak ilan edilmesi yaklaşık 3-4 hafta almaktadır. Kuruluş masrafları için tek bir rakam vermek mümkün olmamakla birlikte, noter masraflarının Noterde yapılan işlemlerin yoğunluğu ve noterin ne kadar meşgul edildiği ve kurulacak şirketin sermayesi kriterlerine göre değiştiği söylenmelidir. Tescil ve ilan masrafları da masrafların bir diğer bölümünü oluşturmaktadır.
Alman Limited Şirketler kanunu, ortakların ve/veya yöneticilerin Alman vatandaşı olmasını veya Almanya’da ikametgahlarının/oturum izinlerinin bulunmasını ya da Almanca bilmelerini şart koşmamaktadır. Ancak kuruluş sonrası Türkiye’den bir ortak ya da müdürü Almanya’ya gönderme amacı mevcut ise gönderilecek kişinin Almanca bilmesi oturum çıkmasında olumlu rol oynayan kriterlerden biridir.
Almanya müdür ikâmetgahı için yapılan başvuruları reddetmekte tereddüt etmemektedir. Türkiye’den çalışan/müdür göndermek isteyen şirketlerin Almanya’dan bir kişinin Müdür olarak alınmasının mümkün olduğu, şirketin sonuçta Almanya’da kurulduğu argümanıyla karşılaşıldığı olmuştur. İzin verilmesi gibi bir mecburiyet bulunmamaktadır. Bu nedenle Türkiye’den birini göndermek isteyen şirketlerin Alman Kültürünü ve Almancayı bilen birini göndermeyi tercih etmeleri ya da ciddi anlamda yatırım yapıyor ve bu şekilde zaten başka Alman çalışanları istihdam ediyor olması ve bu şekilde Alman ekonomisine katkıda bulunuyor olması iyi olacaktır. Bu resmiyette aranan bir şart gibi görünmese de senelerdir yapmış olduğumuz çalışmalar bu kanıya varmamıza neden olmuştur.
Ayrıca şunu unutmamak gerekir ki, en düşük sermaye olan 25.000,- EUR ile limited şirket kurulması halinde şirket müdürü/ortağını Almanya‘ya göndermekte zorlanılabilmektedir. Çünkü müdüre ödenecek maaş ana sermayeyi kısa sürede bitirebilecektir. Bu durumda şirketin başlar başlamaz para kazanıp kazanmayacağı, müşteri ve projelerin hazır olup olmadığı sorusuna olumlu cevap vermesi pozitif etkide bulunabilmektedir. Fakat yatırım arttıkça, örneğin 500.000,- Euro üstü bir yatırım varsa, bir start-up şirket kuruluşu bile olsa olumlu cevap alma olasılığı artmaktadır.
GmbH Şirket organları, müdür/müdürler (Geschäftsführer) ve ortaklar genel kuruludur (Gesellschafterversammlung). Müdürler, Limited Şirketin yönetimi ile yetkilidir ve şirketi 3. Kişilerle, kurum ve kuruluşlarla olan her türlü ilişkide, mahkemelerde, özellikle de ticari ilişkilerde temsil ederler. Buna karşın ortaklar genel kurulu, yıllık bilançonun incelenmesi, kar dağıtımı, yöneticilerin seçimi ve azli, sirket sözleşmesinde değişiklik yapılması gibi temel kararları alır.
Bu makalemizde bahsi geçen konular tabii ki şirket kuruluşuna dair genel bilgiler olup, burada tüm ayrıntılara girilmesi imkansızdır. Ancak kısaca şu önemli ayrıntı da burada belirtilmelidir ki, kurulacak bir şirketin çalışmak istediği sektöre göre vergi açılışı öncesi ya da bu sırasında çeşitli izinlerin alınması gerekebilmektedir. Bu izinlerin alınması gereken sektörlerden bazıları örneğin gıda üretimi ve gastronomi, inşaat ve gayrimenkul yönetimidir. Bu gibi durumlarda da kuruluş öncesi bir ön hazırlık yapılmasında fayda bulunmaktadır.
Av. Meryem Efser Karayel-Keßler, LL.M. (Cologne)