Kredi kartları Türkiye’de özellikle 2001 krizinden beri en çok tartışılan konulardan biri haline geldi. Hatırlarsanız, kart borcundan dolayı sıkıntılar yaşayan vatandaşların dramları o dönem sıklıkla haber olmakta, uluslararası medyada bile kredi kartı sorunu Türkiye’nin sosyal problemi olarak tartışılmaktaydı. Üzerinde en çok durulan, ödeme gücü kısıtlı olan kişilere rahatlıkla kredi kartı verilmesi hatta kredi kartlarının sokaklarda dağıtılmış olmasıydı. Bu kartların sağladığı uzun süreli taksit avantajlarıyla dilediği gibi alış veriş yapan vatandaşlar, kötüleşen ekonomiyle beraber ödeme güçlüğüne girmişti.
Şu anda ülkemizde on milyonları bulan kredi kartı müşterisi bulunuyor. Finansal hizmetlerin bu derece yaygın kullanımı, banka ve finans kurumları ile müşteriler arasındaki ihtilafları da beraberinde getirmekte. Bankacılık ve finans sektörünün regüle edilmesinden sorumlu olan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), finansal tüketicilerin hak ve menfaatlerinin korunmasında da düzenleme, gözetim ve denetim çalışmalarında bulunuyor.
Geçtiğimiz dönemlerde çeşitli yönetmeliklerle kredi kartı taksit sürelerine ilişkin düzenlemeler yapılmıştı, ancak son olarak 11.01.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Banka Kredi Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” yürürlüğe konmuş olup, Banka Kartları ve Kredi Kartları Yönetmeliğinin bireysel kredi kartlarında taksit sınırlarını belirleyen maddesi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlendi:
“Mal veya hizmet alımı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dâhil olmak üzere, kredi kartları ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde taksitlendirme süreleri Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığının görüşü alınarak Kurulca (BDDK) belirlenir.”
Yani; bugüne kadar yönetmeliklerle belirlenen bireysel ve kurumsal kredi kartları taksit sınırlarının, bundan sonra Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’nın görüşü alınarak BDDK Kurul Kararları ile belirlenmesi öngörülmüş oldu.
Bu doğrultuda BDDK, aynı tarihte (11.01.2019) 8198 sayılı Kurul Kararını yayınlayarak Banka Kredi Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 7 ve 8. fıkralarında düzenlenen taksit sınırları ve yasaklarının aynı şekilde kaldığını belirtirken, kredi kartı ile gerçekleştirilecek belirli mal ve hizmet alımlarına taksit sınırlamaları getirdi. Sonradan ise 25.02.2019 tarihinde, bu kararında (11.01.2019 tarih ve 8198 sayılı kararında) değişikliğe giderek bazı taksit sınırlarını yükseltti.
Hangi Ürün/Hizmet Kredi Kartına Kaç Taksit?
BDDK’nın 11.01.2019 tarihinde aldığı kararı kısa bir zaman içinde (25.02.2019 tarihinde) değiştirmiş olmasının, yasal taksit sınırlamalarını belirleme noktasında üretici ve perakendeciler nezdinde karışıklığa sebebiyet verebildiğini görüyoruz. Son durumda hangi ürün ve hizmetler için kredi kartı ile ödemelerde kaç taksit uygulandığını şu şekilde netleştirebiliriz:
– Genel olarak; mal veya hizmet alımı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dâhil olmak üzere, kredi kartları ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde en fazla 12 aya kadar taksitlendirme yapılabilmesi düzenleniyor.
– Ancak bu süre;
- Elektronik eşya alımlarında en fazla 3 ay,
- Tablet alımlarında en fazla 6 ay,
- Tablet alımları hariç bilgisayar alımlarında en fazla 12 ay,
- Fiyatı 3.000 TL’ye kadar olan televizyon alımlarında en fazla 9 ay,
- Havayolları, seyahat acenteleri ve konaklama ile ilgili yurt dışına ilişkin harcamalarda en fazla 6 ay,
- Havayolları ve konaklama ile ilgili yurt içine ilişkin harcamalarda en fazla 9 ay,
- Seyahat acenteleri ile ilgili yurt içine ilişkin harcamalarda en fazla 12 ay,
- Taşımacılık ile ilgili harcamalarda en fazla 12 ay,
- Sağlık ve sosyal hizmetler ile ilgili harcamalarda en fazla 12 ay,
- Sağlık ürünü alımlarında ve vergi ödemelerinde en fazla 9 ay,
- Kulüp ve derneklere yapılan ödemelerde en fazla 6 ay,
olarak uygulanıyor.
Diğer yandan; kuyum, telekomünikasyon, doğrudan pazarlama ile ilgili harcamalar, yurt dışında yapılan harcamalar ve yemek, gıda, alkollü içecek, akaryakıt, kozmetik, ofis malzemesi ile hediye kart, hediye çeki ve benzeri şekillerde somut bir mal veya hizmeti içermeyen ürünlerin kredi kartıyla alınmasında hiç bir şekilde taksitlendirme yapılmaması öngörülmüş bulunuyor.
Kurumsal kredi kartlarındaki genel taksit sınırı ise 12 ay olarak belirlenmiş durumda.
Tüketici Kredilerinde Son Durum
Kredi kartına getirilen taksit sınırlamaları nedeniyle, özellikle bilgisayar, tablet ve cep telefonu gibi teknolojik alet satışlarında, satıcı mağazalar tarafından müşterilere anlaşmalı banka veya finans kurumlarından kredi kullandırılarak cazip ödeme vadeleri sunulduğunu görebilmekteyiz. O nedenle kredi kartlarından bahsederken, banka ve finans kurumlarınca sağlanan bu tür kredilere ilişkin yapılan son düzenlemelere değinmekte de fayda var. Konuyu regüle eden “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik”te, Resmi Gazetede ilan edilen değişiklik yönetmelikleriyle son dönemde ard arda bir çok yenilik yapıldı.
Bu yeniliklerden sonuncusu olan 26 Şubat 2019 tarihli Resmi Gazete ile yürürlüğe giren “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” uyarınca;
- Bilgisayar alımı için kullandırılan kredilerin vadesinin en fazla 12 ay,
- Tablet alımı için kullandırılan kredilerin vadesinin en fazla 6 ay,
- Fiyatı 3500.-TL’ye kadar olan cep telefonu alımı için kullandırılan kredilerin vadesinin en fazla 12 ay,
- Fiyatı 3500.-TL üzerinde olan cep telefonu alımı için kullandırılan kredilerin vadesinin en fazla 6 ay,
olabileceği belirlenmiştir. Bu kredilerin yeniden yapılandırılmasında da aynı vadeler uygulanmaktadır.